De schoonheid van de sinaasappel

De logica van de natuur proberen te bevatten kan door de fruitschaal te observeren. Neem een sinaasappel, die mooie oranje vrucht met dikke schil en heerlijk zoet sap. Juist in een periode waarin we traditiegetrouw uitgebreid tafelen en soms te veel eten kan het van belang zijn te weten hoe die sinaasappel in elkaar steekt en hoe je het gebruikt om buikklachten als gevolg van te veel eten kunt voorkomen.

Het voelt alsof de zoete sinaasappel altijd bestaan heeft, maar in feite is het een kruising tussen een mandarijn en een pomelo, de voorloper van de grapefruit. In 314 BC wordt er voor het eerst geschreven over de zoete sinaasappel in oude Chinese teksten. Het groeide in Zuidoost-Azië en is via India in de 15e eeuw in Zuid Europa terecht gekomen.

Zoals veel dingen bestaat ook de sinaasappel uit drie lagen: de dikke schil, het bittere vlies en het zoete vruchtvlees. De dikke schil is bedekt met een waslaag aan de buitenkant, gevuld met kleine kamers met etherische olie. Deze olie zorgt voor de bescherming en houdt de schimmels en bacteriën buiten. Zodra een schimmel in contact komt met de olie worden de proteïnen afgebroken. De schimmel overleeft dit niet en wordt in feite opgegeten. Soms kun je bij het schillen deze olie in je oog krijgen, wat een scherp gevoel geeft aangezien de proteïnen in je ogen aangevreten worden. Gelukkig zijn wij een stuk groter en sterker dan een schimmel, dus is het voor ons niet gevaarlijk. De functie van de dikke schil, de buitenlaag van de sinaasappel, is om de binnenkant te beschermen en te verwarmen. Het is yang. De binnenzijde, het vruchtvlees bevat veel suikers, is zoet en koud. De sinaasappelolie zou, wanneer het in de buurt van het vruchtvlees komt, ook de suikers en het eigen vruchtvlees aantasten. Om dit te voorkomen zijn de bittere vellen rondom het vluchtvlees gecreëerd. Het is fantastisch isolatie materiaal die zorgt dat de olie niet bij het vruchtvlees komt.

In tegenstelling tot de buitenkant, is het vruchtvlees koel en voedend. De zaden groeien in deze yinne omgeving goed. Nog kouder dan het vruchtvlees  is het sap zonder vezels. Sinaasappelsap is een grote en koude suiker bom. De gewoonte om dit in de ochtend bij het ontbijt te drinken is een behoorlijke belasting voor het spijsverteringssysteem. Eet je het vruchtvlees dan zorgen de vezels ervoor dat het geheel minder koud is en de suikers trager worden zodat het makkelijker te verteren is.

Wanneer de citrusvrucht rijp is, dan wil het de zaden in de grond krijgen. Voortplanten is immers het grote doel. Eenmaal gerijpt dan droogt de schil langzaam uit en verdampt het sap. De etherische olie verdampt en de oorspronkelijke beschermende functie van de schil is niet meer nodig. De schimmels mogen nu naar binnen komen. Op die manier kunnen de zaden buiten de sinaasappel komen en weer een nieuwe boom worden. En zo is de cirkel weer rond.

In de Chinese kruidenleer worden verschillende soorten en delen van citrusvruchten gebruikt. De bekendste is Chen Pi. De schil van de rijpe mandarijn/ sinaasappel wordt ook gebruikt in de keuken. De aromatische schil helpt met het verteren van het voedsel en wordt in meerdere recepten verwerkt. In China is het een gangbare gewoonte tussen de maaltijd door op een stukje sinaasappelschil te kouwen om te voorkomen dat voedsel gaat stagneren en ze maagklachten krijgen als gevolg van te veel eten. Deze zelfde kennis is ook in Europa aanwezig, maar we zijn de betekenis van bepaalde voeding en dranken vergeten. In Frankrijk hebben we sinaasappel likeur, Coutreau of Grand marnier. De sinaasappelschil is in alcohol geweekt, zodat de olie in de alcohol trekt. De etherische olie van de sinaasappel beweegt sterk. Gecombineerd met alcohol is het een perfect drankje na een stevige maaltijd. De alcohol en de sinaasappelolie hebben een sterk bewegende werking met als gevolg dat het eten niet gaat stagneren na een grote maaltijd.

Waar ik ooit de sinaasappel op de fruitschaal geen aandacht schonk, zo krijg ik elke keer een glimlach op mijn gezicht bij het zien van de schoonheid van de sinaasappel op de fruitschaal.